Lijm snuiven op straat

Het is nu eindelijk echt begonnen.
Begrijp me niet verkeerd we hebben al heel veel gedaan onder de armen en onder de jeugd, maar we zijn hier gekomen met een sterke focus op straatkinderen en vanavond ga ik dus eindelijk de straat op.

We (een groep Brazilianen en ik) hebben ons verzameld op de basis. Tijdens het wachten op de rest van de groep maak ik een praatje in mijn basis Portugees en leer ik alvast de mensen beter kennen met wie ik de komende jaren zal werken.
We krijgen instructies:
  –  We kunnen het beste lange broeken dragen in verband met de vuile straat en de agressieve bacteriën. Als je tijdens de avond per ongeluk je huid openhaalt en in contact komt met de straat kan je een infectie oplopen.
  –  Als je een foto maakt van een van de kinderen dan moet je het altijd vanaf de achterkant doen. Met andere woorden fotografeer de kinderen en de mensen nooit recht in het gezicht. Respecteer hun privacy.
  –  Wees terughoudend in het lichamelijk contact, want de straat community kijkt toe en kan verontwaardigd raken.
  –  Blijf voorzichtig met het tevoorschijn halen van je smartphone want dat is goud waard in de ogen van de drugsverslaafden en armen op de straat.
Het zijn de strandaard regels die je nooit mag vergeten.
Er wordt mij ook vertelt dat wij geen eten en drinken zullen uitdelen. Dit wordt wel gedaan door katholieke, evangelische en humanistische groepen die zich het lot van de armen aantrekken. Ik zit te denken en ben verwonderd ‘waarom kunnen wij geen eten en drinken uitdelen?’ Nee, wij zijn bewapend met spelletjes, kaarten, vier op een rij, kleurplaten, een voetbal, een springtouw, een dambord en een hinkelspel.  Enfin, we kunnen eindelijk gaan.

Op naar de straatkinderen!

We zitten in de bus onderweg naar de straat met als doel de kinderen te vermaken, met ze te praten en relaties te bouwen. Een luisterend oor hebben en een bereidwillige vriend zijn kan een impact hebben die niet te overzien is.
We willen ze de mogelijkheid bieden om weer in contact te komen met hun familie zodat ze weer thuis kunnen gaan wonen. Indien dit geen mogelijkheid meer is, en de jongens het zelf echt willen, kunnen we ze een plek  in het jongenstehuis geven.
Tijdens de busrit veranderen de straten in het centrum en ineens merk je het, er slapen mensen op plekken op de straat en sommige lopen rond in vodden. Ja hoor, we zijn er.

We zijn gestopt bij een plek met een fontein waar aardig wat mensen op het trottoir zitten. Het is bij een oude katholieke kerk met een aardig open plek. Sommige kinderen komen naar de bus toe rennen. Ze willen spelen. Vermaak!
Er wordt onmiddellijk gevraagd naar het dambord.

Iets valt me op. De meeste jongens hebben een flesje in hun handen en maken een sterk verdwaasde indruk. Ze wankelen en staan er versuft bij. Het flesje gaat telkens naar hun neus en ze snuiven er flink aan. Ze brengen hun lippen soms naar de opening en blazen hard in het flesje. Op de bodem van het flesje ligt een bruine stroperige substantie.
Ach, nee hè. Natuurlijk, het is de lijm die ze constant naar binnen zuigen en snuiven. Welkom in zombieland.
De kinderen willen verdoofd blijven. Lekker versuft zijn. Een beschermingslaagje over de harde realiteit. Alles meemaken op een afstandje en de lijm lekker zijn werk laten doen. Het heeft een kort effect en daarom zitten die kinderen er telkens weer hard aan te snuiven. Een flesje met een bodempje lijm kost ongeveer R$ 4,- (€1,20).
Hoe de kinderen aan geld komen? Zal ik dat toelichten? Diefstal, prostitutie, vreemde diensten, denk er maar niet teveel over na.  Alles is oké zolang dat flesje lijm maar aanwezig is.

Ondanks de versufte en vertraagde bewegingen van de kinderen is er nog steeds zoiets als lol hebben! Wat is er beter dan de vrijheid van de straat en nog spelletjes spelen ook?!
Ik ga meteen met het dambord op de grond zitten tegenover het kind die het liefst wil dammen en ondanks de verdoofde staat door de lijm weet hij nog te dammen ook. Douglas is zijn naam en terwijl we drie zetten ver zijn worden we omsingeld door drie andere straatkinderen en een oudere man. Het zijn allemaal vermeende dam professionals die stuk voor stuk vertellen hoe het moet en daarmee de nodige kritiek geven. Menigmaal wordt een damstuk voor mij of Douglas door een van de omstanders verzet omdat dat de beste zet zou zijn, maar soms krijgen de omstanders ook weer een dispuut met elkaar. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden en over de beste weg is men het niet altijd eens. Douglas begon scherp maar de invloed van de lijm neemt het met vlagen over en zijn strategisch inzicht verslapt. Voor ik het doorheb heb ik al een damstuk aan de overkant en doorzie ik de rest van het spel. Douglas ziet het ook.
‘Wacht even’ denk ik, ‘dat was niet de bedoeling, ik wil dat Douglas een goede tijd heeft.’ Snel begin ik per ongeluk/expres mijn vrijgevochten dubbele damstukken prijs te geven maar ook dan baalt Douglas ervan dat hij al zoveel foute zetten heeft gemaakt. Eenzijdig beslist hij dat het spel voorbij is en hij haalt de damstenen van het bord. De omstanders zijn het niet eens met Douglas en begrijpen niet waarom ik niet boos wordt. Wat zal ik zeggen? Vanavond is mijn eerste keer. Een van de omstanders neemt mijn plaats in en gaat een nieuw strategisch gevecht met Douglas aan.

Terwijl ik sta kijk ik om me heen. Voor ik het weet ben ik in gesprek met een oude Braziliaanse man die vindt dat ik een goed Braziliaans accent heb ondanks het feit dat ik 75% van zijn taal niet begrijp. Ik knik vriendelijk en we schudden met regelmaat elkaars hand. Vaak genoeg vertel ik hem dat ik het niet snap wat hij zegt maar dat maakt niet uit. Hij heeft net van mij begrepen dat ik een Nederlander ben en dat vindt hij al leuk genoeg.
Ondertussen kijk ik ook rond en scan om me heen. In dit late uur wil ik me niet snel laten verassen en daarom hou ik voorzichtig alles een beetje in de gaten.
Er loopt een jongen tussen de mensen van de straat en onze groep door. Ik schat hem zo’n achttien jaar oud. Hij leeft ook op straat, hij draagt een kort rokje en heeft zijn haar in een staartje. Hij laat zien dat hij zeer sensueel weet rond te lopen en snakt naar aandacht. Wat nu? Ach, de oude meneer praat met mij en de jongen verdwijnt vanzelf weer op de achtergrond.

Ergens wil ik goed doen voor iedereen daar, dat is immers het beginpunt, maar ik moet me niet meteen in het diepe storten door met mijn abc Portugees gesprekken aan te gaan waar ik niet klaar voor ben.
Ik voel me een tikkeltje onzeker omdat ik zoveel wil doen maar me nog geen raad weet met deze drukke en verdrietige omgeving.

Na mijn gesprek met de meneer ga ik met de straatjongens voetballen en met regelmaat willen de kleinsten van de straatkinderen ook mijn aandacht, dat ik ze oppak en rondjes met ze draai. Ik ben een blond wandelt speeltoestel die ook nog kan voetballen en dammen. Enerzijds wil ik de leuke speelreus zijn maar anderzijds moet ik voorzichtig zijn in het fysieke contact.

Al snel merk ik dat ik veel te actief aan de slag ben gegaan terwijl dit mijn eerste oriëntatie avond moet zijn (de vele indrukken beginnen hun tol te eisen).
We krijgen van de leider van onze groep het signaal dat we weer gaan vertrekken.
Sommige van de straatjongens zint het maar niks dat we onze spullen weer met ons meenemen en een paar jongens worden vervelend. Gelukkig hebben we Alex in onze groep. Hij is een kleine gezette Braziliaan met een goed hart die ook heel direct met de straatjongens is. Hij pakt een paar jongens van de straat vast en maakt ze duidelijk dat hij niet gediend is van hun vervelende gedrag en zijn boodschap komt aan.
Alex was vroeger zelf een jongen van de straat. Hij nam de uitnodiging dankbaar aan en liet zich onderbrengen in het tehuis op de basis vanwaar we nu uitgestuurd zijn. Inmiddels heeft hij een huis en een lieve vrouw en werkt hij zelf op de straat om zoveel mogelijk van deze jongens een toekomst te kunnen bieden wanneer ze daarvoor open staan.

We gaan met de bus naar de volgende plek. Ook hier worden we herkend en willen de kinderen dolgraag spelen. De bal wordt zo snel mogelijk opgeëist en het is tijd om te gaan voetballen.
Natuurlijk zijn ook hier de flesjes lijm weer aanwezig. Een kostbaar goedje dat de jongens in hun verdwaasde waas houdt, sommige zijn zo doorgewinterd in het snuiven en zuigen aan de flesjes dat ze continu strompelen. Ze komen naar mij toe en ik buig door mijn benen om op ooghoogte te komen (sommige van deze kinderen zijn 8 of 9 jaar oud) en het gesprek met hen aan te gaan. Terwijl ze in het Portugees tegen mij spreken vertel ik ze dat ik niet veel Portugees kan spreken en ineens staan ze stomverbaasd voor zich uit te staren. Ik vertel het ze nogmaals maar heel duidelijk en langzaam omdat ze zo ver weg blijken te zijn door het snuiven aan de lijm. Dan vraag ik de kinderen of zij een paar Engelse woorden kunnen spreken. Het duurt even maar dan komen langzaamaan de reacties: ‘Money’, ‘Muito bom’ (erg goed) zeg ik tegen ze, ‘dat betekent Dineiro’s’. ‘What is your name?’, krijg ik te horen en meteen vertel ik ze mijn naam en vraag ik ze in het Portugees wat hun naam is. Ik maak contact en ze zijn geïnteresseerd in mij. Al snel word ik door hen uitgenodigd om met hen te voetballen (met onze bal).
Ik mag op een bankje plaatsnemen en wachten totdat het mij beurt is. Weer wordt ik omsingeld door straatkinderen en blijf ik ze duidelijk maken dat ik veel dingen niet meekrijg maar ze tonen geduld en we kunnen toch wat met elkaar praten. Dan ben ik aan de beurt en bouw een mooi voetbal spel op met een klein teamgenootje totdat we jammer genoeg twee een verliezen. Ik laat weten dat ik me weer terugtrek.
Ze hadden er lol aan dat ik met ze voetbalde.

Er lopen twee jongens rond met hun flesje en al snel laat ik me door een van de Brazilianen van onze groep vertellen dat een van deze twee jongens een maand lang is opgevangen in het jongenstehuis van onze basis, maar dat de jongen opeens besloot toch weer terug te gaan naar de straat.
Iets valt me op; de jongen loopt rond met een zeer vrouwelijke houding alsof hij rond paradeert en hij kijkt sensueel om zich heen dan zie ik dat de andere jongen met hem hetzelfde gedrag vertoont en dan heb ik het door: dit zijn twee jongens van 13 en 14 jaar die met elkaar leven als paar. Ze hebben een homoseksuele relatie met elkaar. Het maakt mij verdrietig omdat seksualiteit tussen jongens veelal plaatsvind naar aanleiding van verkrachting en misbruik op zeer jonge leeftijd. Een hoop oudere mannen vergrijpen zich met regelmaat aan deze straatjongens. Daardoor zijn zoveel van deze jongens al veel te jong seksueel actief.
Ik wordt verdrietig van wat ik zie.

Er is een verslagenheid en eenzaamheid onder sommige van de jongens die continu weer verdoofd wensen te worden door die verdraaide rot lijm en het enige dat ik hier nu mag doen is met ze voetballen en spelen en een vriend voor ze zijn. Het is een begin voor mij waarvan ik weet dat het mijn karakter zeer gaat bepalen in de jaren die komen gaan. Mijn wil om goed te doen is sterk aanwezig maar ik moet geduldig zijn.
Momenteel laat ik mij onderwijzen door de Brazilianen en let ik sterk op ze. Het gegeven dat sommigen van onze groep zelf ooit straatkind zijn geweest doet me goed.
Het betekent één ding: ER IS HOOP!
Het is een hoop waarvoor ik zal vechten.
Het zal een lang gevecht zijn en er zal verdriet zijn.
Maar het gevecht zal gevochten worden.

Ik heb nog veel te leren en ik ben dankbaar dat ik nu de harde realiteit al onder ogen mag zien. Ik doe dit vanwege mijn geloof in God en Zijn onvoorwaardelijke liefde voor deze straatkinderen, omdat alles gegeven moet worden opdat zij een waardige toekomst van hoop tegemoet mogen gaan.

Wordt vervolgt…